Cavia Porcellus - Guinea pig
Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Mammalia (Memeliler)
Üst takım: Hystricomorpha
Takım: Rodentia (Kemiriciler)
Familya: Caviida
Alt familya: Caviinae
Cins: Cavia
Tür: C. porcellus
Binominal adı
Cavia porcellus
Köken
Orta ve Güney Amerika, evcil kobayın atası olan yabani kobayın yurdudur. Yabani kobaylar ve diğer kobay türleri tüm Güney ve Orta Amerika’ya yayılmışlardır. Yabani kobay, mara (pampa tavşanı), kapibara(su domuzu) gibi türlerden oluşan kobaygiller, kemirgenler arasında en geniş aileyi oluştururlar.
Yaklaşık on bin yıl öncesine tarihlenen ilk evcil kobay kemikleri Peru’da bulunmuştur. Tıpkı bugün olduğu gibi o dönemde de Güney Amerika’da kobaylar etleri için besleniyordu. Kobayların yetiştirilmesinden kadınlar sorumluydu. Gerektiğinde kesip yemeğini pişiren gene kadınlardı. Özellikle İnka döneminde evcil kobayların yetiştirilmesi iyice yayıldı.
İspanyolların Güney Amerika’yı keşfetmeleriyle beraber evcil kobaylar Avrupa’ya taşınmaya başlandı. Zamanla Avrupa’da ve tüm dünyada evlerde beslenen popüler bir hayvan haline geldi.
Ginepig mi, Kobay mı? Güney Amerika ilk keşfedildiğinde buranın Hindistan olduğu sanılmaktaydı. Bu sebeple Batılıların kobaya verdikleri isimlerde hep Hindistan’a gönderme söz konusudur. Aynı durum Türkçe için de geçerlidir. Kobayın bir diğer ismi olan hintdomuzu da bundan kaynaklanmaktadır. Kobay ise hintdomuzunun İspanyolca karşılığı olan "cobaya"nın Türkçeye geçmiş halidir.
Kobaylar aynı zamanda uzun süre deney hayvanı olarak kullanıldıkları için zamanla "denek" anlamına gelecek şekilde söz konusu isim anlam kaymasına uğramıştır. Kobay aynı zamanda "deney hayvanı" ya da "denek" anlamında da kullanılmaktadır.
Son zamanlarda gittikçe yaygınlaşan "ginepig" ise İngilizce’deki "guinea pig"in Türkçe’ye uyarlanmış halidir.
Yaşam alanı
Evcil kobayın atası olan yabani kobay Güney Amerika’da özellikle And Dağları eteklerinde yaşamaktadır. Burada bir erkek, dişiler ve yavrulardan oluşan klanlar halinde yaşarlar. Yavru erkekler büyüdüklerinde klandan ayrılarak diğer klanlara katılır ve kendi haremlerini kurarlar.
Kobaylar doğada bütün gün gizlenerek yiyecek ararlar. Otlar, tohumlar, kökler, çiçekler temel besin kaynaklarıdır. Tehlike anlarında hiçbir zaman çok uzaklaşmadıkları inlerine kaçarlar.
Sosyal hayvanlar
Kobaylar doğada bir erkek ve dişilerden oluşan geniş aileler halinde yaşarlar. Erkek yavrular ergen olunca ya klanın başında yer alan dominant erkekle kavga ederek klanda kalır ya da klandan ayrılarak kendi haremini oluştururlar. Aile fertleri arasında güçlü bağlar vardır. Hep beraber dolaşırlar, hep beraber yemek yerler. Birbirleriyle insanların da duyabileceği sesler çıkararak sürekli olarak iletişim halindedirler. Eğer aile fertlerinden biri diğer grup üyelerini göremez ya da kaybederse oldukça yüksek ses çıkararak yardım çağrısında bulunur. Özelikle yavrular annelerini kaybettiklerinde bu sesi çokça çıkarırlar.
Kobaylar sosyal hayvanlardır. Bu sebeple kobayları hiçbir şekilde tek beslemek doğru değildir. Hatta bazı ülkelerde kobayları tek beslemek suç sayılır. En az iki kobayı birlikte beslemek ideal olanıdır. |